काजवा


(लघु पर्यावरणकथा)

त्या अंधार्‍या घरात फक्त ते दोघेच रहायचे. एक तो निर्धन कवी, तर दुसरा स्वयंप्रकाशी काजवा. भयाण अंधारात जेव्हा कवीला घर खायला उठायचं, तेव्हा हाच काजवा आपल्या लुकलुकत्या तेजानं कवीचं मन रिझवायचा. मग कवीही त्याच्यावर सुरेख सुरेख कविता लिहायचा. राजाच्या भाटाप्रमाणे त्याची स्तुती गायचा..
दोघांची रिलेशनशिप मस्त जमली होती, पण कविच्या सुरेख सुरेख स्तुती कवितांनी काजव्याच्या डोक्यात हवा शिरू लागली. आणि तेथेच त्यांच्या अनोख्या रिलेशनशिपला सुरुंग लागला. काजवा उन्मत होऊ लागला. कवीला म्हणून लागला, ‘अरे कवड्या, किती हा तुझ्या घरात अंधार..? मी आहे म्हणून उजेड तरी पडतो! जर मी दुसरीकडे गेलो, तर कुठेतरी अंधारात चाचपडत आपटशील, आणि मरशील हो..’
कवी जोराने हसला. बोलला काहीच नाही.
.. आणि एकेदिवशी कवीची चेष्ठा करून तो काजवा त्या अंधार्‍या घरातून बाहेर गेला. आता एका श्रीमंताच्या बंगल्यात शिरावं, आणि तिथल्या माणसाचं मन रिझवावं.. असा विचार करत तो एका अलिशान बंगल्यात शिरला. संध्याकाळची वेळ होती. काजवा मनातच म्हणत होता, ‘आता या बंगल्याला बघ, कसा झळाळून टाकतो!’ काजवा बंगल्यात शिरला तेव्हातरी तो सुनसान होता.. रात्र होत आली तशी दाराशी एक मोठी कार आली. तिच्या हेडलाईटने काजव्याचे लक्ष चटकन बाहेर गेले. एक काळं शर्ट घातलेला तरूण त्या गाडीतून बाहेर आला. काजवा खुश झाला. तो त्याच्या स्वागतासाठी पुढे होत ऐटदारपणे त्याच्या डोक्यावर जाऊन बसला. त्या तरूणाने दरवाजा उघडला.. खाडखाड बटणं दाबत सारा बंगला दिव्यांनी उजळून टाकला. त्या प्रखर एलइडी दिव्यांनी काजव्याचं अंग गरगरलं. काय होतंय हेच त्याला कळेना.. आंधळा झालो की काय मी..? असेच वाटून गेले. गच्च डोळे मिटून राहिला. 
काहीवेळाने काजव्याने हळूच डोळे उघडले. जरा हुश्श वाटले. खोलीत अंधार होता. बहुधा तो तरूण आता झोपण्याची तयारी करत असावा, कारण दिवे मालवले होते, आणि तो शर्टलेस झाला होता.. काजव्याने ठरवलं, आपण आपल्या स्वयंप्रकाशानं त्याचं मन रिझवावं, आणि त्याला सुखाची झोप द्यावी.. म्हणून त्याने एक उडी घेतली आणि तो खांद्यावर आला. तो तरूण कपाटाजवळ गेला. कपाटातून एक बॉटल काढली.. फरफर.. फरफर.. सार्‍या उघड्या अंगावर बॉडीस्प्रे मारला.. काजव्याची सारी आंघोळच झाली. डिओच्या त्या गंधाने काजवा तिरमिरला, त्याच्या दिर्घ श्वासातून सारा गंध शरीरात शिरला, आणि खांद्यावरून खाली कोसळत काजव्याने प्राण सोडला.

-अमोल पालये.
मो.9011212984.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

संकासूर (sankasur)

Image
संकासूर समस्त कोकणवासिय आणि चाकरमानी यांच्या जगण्याचे टॉनिक म्हणजे शिमगोत्सव! बारावाड्यांच्या गावदेवाला फुल लागलं, रुपं चढलं की कोकणात पालख्यांचे ढोल वाजू लागतात. गावभोवनीच्या देवांबरोबर गावभोवनीचे खेळे सजतात आणि घरोघरी फिरू लागतात. असा हा कोकणातला शिमगोत्सव अनेकप्रकारे वैशिष्ठपूर्ण आहे. त्यातील एक वैशिष्ठ म्हणजे, हिंदू धर्मात भक्ताने देवालयात जावे, आणि देवाचे दर्शन घ्यावे, असा नियम आहे. कोकणातला शिमगोत्सव मात्र हा नियम दूर ठेवतो. येथे चक्क ग्रामदेव भक्ताघरी उंबरठा ओलांडून घरात येतात. येतात ते येतात, ढोल-ताशांचा शाही गोतावळा घेऊन येतात. दुसरं वैशिष्ठ म्हणजे, पालखीतले देव पौराणिक नाहीत. ब्रम्हा, विष्णू, महेश, राम-लक्ष्मण, कृष्ण असे प्रस्थापित देव नाहीत. पालखीतून गावभेटीला निघणारे देव हे पुराणाबाहेरचे आहेत. त्यांच्याकाही अवतार लिलाही माहित नाहीत, तरीही गेली हजारो वर्षे त्यांनी कोणतंही स्वत:च मार्केटिंग नसताना कोकणवासियांच्या मनावर गारूड केलं आहे. तिसरं विशेष म्हणजे, कोकणातल्या पालख्या पाहिल्या तर त्यात कमीत कमी तीन, जास्तीत जास्त पाच-सहा देव असतात. यातही सर्वाधिक असतात त्या स्त्री देवता....
Read more

कोनाड्यातील हरवलेल्या वस्तू

Image
तु म्हाला दगडाच्या घडीव आणि ताशीव ‘डोणी’ माहित आहेत..?  नाही ना.. मग, ‘घिरट’...? बरं, ‘इरलं.. लामणदिवा.. तवी.. आयनापेटी.. कोनाडा.. माहित्येय?  नाही ना माहित... अर्थात जे माहितच नाही ते पाहण्याची गोष्ट दुरच..  नव्या पिढीला कोड्यात टाकणारी ही नावं आहेत आपल्याच कोकणातील जुन्या गृह संस्कृतीतील हरवलेल्या वस्तूंची. खरचं या वस्तू हरवल्या आहेत..  त्यातील काही आता शोधूनही सापडणे कठीण, आणि समजा सापडल्याच तर त्या आता केवळ एखाद्या वस्तू संग्रहालयातच ठेवाव्या लागतील. कोकणातील प्रत्येक घरात दैनंदिन वापराच्या अशा अनेक वस्तू होत्या की, ज्या कालौघात काळाच्या उदरात गडप झाल्या. कोकणात रस्ते आले. वीज आली, आणि हातात स्मार्टफोनही आला. त्यामुळे बैलगाडी गेली. उजेड पाडणारा कंदील गेला. पोरांच्या हातातला ‘विटीदांडू’ जावून ‘टॅब, स्मार्टफोन आला.. कालाय तस्मै नम:.. दुसरं काय?१२ बलुतेदार आणि १८ अलुतेदार यांनी मिळून गावगाडा चालायचा, त्यामुळे आजच्यासारखे यंत्रयुग नसूनही स्वातंत्र्यपूर्व काळात खेडी समृध्द होती. सुतार नांगर बनवायचा. लोहार हत्यारं घडवायचा. कुंभार मडकी बनवायचा. मग कुंभाराकडचे मडके...
Read more

नाटकात काम करतानाच इच्छा मृत्यू येणारे नटवर्य ‘शंकर घाणेकर’ (shankar ghanekar)

Image
सडये-पिरंदवणेचे सुपुत्र आणि महाराष्ट्राचे विनोदवीर म्हणून ख्याती पावलेल्या नटवर्य कै.शंकर घाणेकर यांचा तारखेनुसार दि.20 मार्च व तिथीनुसार तुकाराम बीज हा स्मृतीदिन. त्यानिमित्ताने जागविलेल्या या शंकरस्मृती... ख रा नाट्यकर्मी आपल्या आयुष्यात दोन इच्छा बाळगतो, एक त्याला कुसुमाग्रजांच्या ‘नटसम्राट’ नाटकात आप्पासाहेब बेलवलकरांची भूमिका साकारायला मिळावी, आणि दुसरी इच्छा आपल्याला मरण हे नटेश्वराच्या दरबारात नाटकात काम करता करता रंगभूमीवर यावे.. यातील पहिली इच्छा सर्वस्वी नटावरच अवलंबून असली, तरी दुसरी इच्छा मात्र नटेश्वरावरच अवलंबून आहे. रत्नागिरीचे सुपुत्र नटवर्य शंकर घाणेकरांना असेच रंगभूमीवर भाग्यशाली मरण आले, अशा या नटरंगी रंगलेल्या नटवर्याची ही कहाणी.. कोकणात नाटकवेड ओतप्रोत भरलेलं आहे. अजूनही कोकणातल्या खेड्यापाड्यात झापातल्या  थेटरातली नाटकं मोठ्या हौशीनं हौशी कलाकार सादर करतात. याच हौशी रंगभूमीतून शंकर घाणेकर उदयाला आले, अन् मराठी रंगभूमीचे ‘नटवर्य’ झाले. रत्नागिरी तालुक्यातील सडये-पिरंदवणे हे शंकर घाणेकरांचे जन्मगाव. रत्नागिरी शहरापासून दहा किलोमीटर अंतरावर गणपतीपुळया...
Read more